Współuzależnienie
- Szczegóły
- Odsłony: 8905
WSPÓŁUZALEŻNIENIE
Współuzależnienie jest ceną, którą bliscy alkoholika płacą za życie
w sytuacji uporczywego stresu
Współuzależnienie – to specyficzna forma uzależnienia się od drugiej osoby lub jej problemu, którą cechuje koncentracja myśli, uczuć i zachowań wokół jej picia, odczuwane poczucie konieczności kontrolowania jej zachowań, nadzieje na utrzymanie bezpiecznych rozmiarów picia, a także usztywnienie i ograniczenie różnorodności zachowań i reakcji związanych z piciem.
Szkody zdrowotne wywołane alkoholem nie ograniczają się tylko do szkód występujących u osób uzależnionych (lub nadużywających alkoholu). Obejmują one swoim zasięgiem także członków rodzin, osoby żyjące w najbliższym otoczeniu alkoholika. Z uwagi na silne zaburzenia zachowania i nieprzewidywalność reakcji oraz destrukcyjny wzorzec postępowania osoby uzależnionej od alkoholu członkowie jej najbliższego otoczenia ( żona, dzieci ) żyją w stanie permanentnego stresu. Trwała adaptacja do stresora, jakim jest osoba pijąca i jej zachowanie staje się przyczyną wystąpienia stałych zaburzeń przystosowania u dorosłych członków rodziny alkoholika.
Zespół cierpień i zaburzeń członków rodziny alkoholowej określa się pojęciem współuzależnienia
Osobowościowe kryteria współuzależnienia:
1. Uporczywe uwikłanie poczucia własnej wartości w swą zdolność do wywierania wpływu na uczucia i zachowania swoje i innych, pomimo powtarzających się cierpień i niepowodzeń na tym polu.
Obejmuje to co najmniej cztery elementy:
ü zniekształcony stosunek do siły woli, oparty na złudnym przekonaniu, że można własną wolą kształtować bieg życia swojego i innych ludzi oraz na niskiej zdolności odróżniania sytuacji i spraw, na które można wpływać, od tych, które pozostają poza kontrolą
ü zatarte granice własnej tożsamości, z powodu zbyt uporczywego uzależnienia poczucia własnej wartości od efektu wywieranego na innych i tendencji do zawłaszczania odpowiedzialności za stany i reakcje innych ludzi
ü rozbudowany system zaprzeczania, służy przede wszystkim podtrzymaniu złudnego poczucia możliwości kontroli i pozytywnego wpływu na postępowanie osoby uzależnionej
ü niskie poczucie własnej wartości. Powiązanie samooceny z efektywnością wpływu na alkoholika tworzy okoliczności sprzyjające systematycznemu rujnowaniu własnej wartości
2. Poczucie odpowiedzialności za zaspokajanie potrzeb innych ludzi , łączone
z zaniedbywaniem własnych potrzeb
3. Poczucie lęku i zaburzanie się poczucia własnej tożsamości w sytuacjach bliskich kontaktów osobistych. Osoba współuzależniona często utożsamia bliskość z uległością, a intymność z zanikiem odrębności partnerów.
4. Tendencja do wikłania się w bliskie związki z osobami przejawiającymi zaburzenia osobowości i impulsywności, uzależnionymi od środków chemicznych
i współuzależnionymi.
5. Obecność co najmniej trzech z następujących objawów psychopatologicznych:
ü Zaburzenia regulacji życia emocjonalnego - nadmierne tłumienie lub utrata kontroli nad ekspresją stanów emocjonalnych
ü Stany depresyjne
ü Nadmierna czujność i stan "pogotowia" emocjonalnego
ü Tendencje kompulsywne
ü Niepokój i stany lękowe
ü Nadużywanie substancji psychoaktywnych
ü Zaburzenia psychosomatyczne związane ze stresem
ü Powtarzające się epizody bycia ofiarą przemocy i nadużyć seksualnych
ü Pozostawanie w bliskich związkach osobistych z aktywnym alkoholikiem przez okres przynajmniej dwóch lat bez szukania pomocy z zewnątrz
ZACHOWANIA ŚWIADCZĄCE O UWIKŁANIU W TRUDNĄ SYTUACJĘ RODZINNĄ – WSPÓŁUZALEŻNIENIE
Współuzależnienie jest formą swoistego przystosowania do życia w warunkach patologicznych. Na współuzależnienie podatne są przede wszystkim osoby dorosłe oraz najstarsze dzieci.
Schematy adaptacyjne do trudnych ( stresowych) sytuacji małżeńskich:
1. Nieudane próby zmiany sytuacji, czyli zachowań alkoholika.
Sposoby uniemożliwiające zmianę sytuacji:
ü zachowania kontrolujące picie alkoholu przez męża
ü zachowania mające na celu uzyskanie wpływu na męża w tej sprawie
ü zachowania kontrolujące i nadopiekuńcze zachowania wobec męża w ogóle
ü wciąganie całej rodziny w kontrolę i próby uzyskiwania wpływu
2. Nieudane próby wycofania się z sytuacji
Sposoby uniemożliwiające wyjście:
ü demonstracje i „granie” odejścia, straszenie
ü zachowania ucieczkowe – bez zabezpieczenia wsparcia, rozeznania sytuacji
ü zachowania wzmacniające poczucie bezradności ( np. powtarzanie tych samych nieudanych prób)
ü brak zachowań usamodzielniających ( uniezależniających) np. nie szuka pracy, gdy brakuje pieniędzy, nie dokształca się gdy nie ma zawodu, itp.
3. Negatywne sposoby przystosowania się
ü izolowanie się od osób spoza rodziny
ü zachowania świadczące o braniu całkowitej odpowiedzialności za rodzinę
ü wciąganie całej rodziny w kontrolowanie picia i zachowań męża
ü zachowania tuszujące skutki picia
ü zachowania dotyczące nieradzenia sobie z przemocą
ü zachowania świadczące o koncentracji uwagi na mężu
ü zaniedbywanie własnych potrzeb na rzecz potrzeb męża
Współuzależnienie pociąga za sobą to niebezpieczeństwo, że osoba współuzależniona przez pomaganie ( wskutek uruchomienia w/w mechanizmów adaptacyjnych, w jej odczuciu – np. ukrywanie problemu, roztaczanie parasola ochronnego nad alkoholikiem) nieświadomie sprzyja pogłębianiu się lub trwaniu choroby alkoholowej współmałżonka .
Sprawdź – jakie są twoje przekonania i poglądy , jak wiele masz cech charakterystycznych dla osób współuzależnionych – kwestionariusz dla kobiet żyjących
w związku z osobą uzależniona od alkoholu ( link – www.psychologia.edu.pl – jak na Sanok)